Karkonoskie Centrum Gospodarki Odpadami

• 

 

 

Obecnie Karkonoskie Centrum Gospodarki Odpadami (KCGO) zgodnie z uchwałą Sejmiku Województwa Dolnośląskiego nr XXIV/617/12 jest regionalną instalacją przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) spełniającą wymagania określone dla regionalnych instalacji w zakresie:

• przetwarzania selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów - kompostowania;
• składowania odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych – składowisko;
• mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych - MBP.

Karkonoskie Centrum Gospodarki Odpadami zlokalizowane jest na terenie dwóch gmin Mysłakowice i Podgórzyn, w odległości 160 metrów od miejscowości Ścięgny i około 1 kilometra od miejscowości Kostrzyca. Integralnymi elementami Centrum są nowoczesny Zakład Utylizacji Odpadów wybudowany w roku 2003 oraz składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, które zajmuje około 11 ha powierzchni jakim dysponuje Centrum.

Bezpośrednie otoczenie terenu KCGO stanowią:

• od strony zachodniej – grunty orne i łąki przyległe bezpośrednio do granic KCGO,
• od strony północnej – podmokłe łąki oraz las,
• od strony wschodniej – droga Ścięgny – Kostrzyca, a za nią las,
• od strony południowej – droga Ścięgny – Kostrzyca, a za nią łąki, pastwiska oraz grunty orne.

W tym okresie wysokość złoża odpadów nad poziom terenu otaczającego wynosiła około 10-12 metrów zaś powierzchnia zajęta przez odpady deponowane w starym złożu wynosiła ok. 4,5 ha. Obecnie odpady składowane są w nowej kwaterze, której powierzchnia wynosi ok. 2,58 ha. Składa się ona z dwóch części. Część kwatery o powierzchni ok. 1,4 ha została wykonana w płytkim wykopie (tzw. część podpoziomowa), natomiast pozostała część o powierzchni ok. 1,18 ha została umieszczona na powierzchni gruntu (tzw. część nadpoziomowa). Powierzchnia terenu nachylona jest z południa na północ, ze spadkiem wynoszącym 2-3%. Rzędne terenu w części południowej wynoszą ok. 459 m n.p.m., a rzędne w części północnej ok. 444 m n.p.m. 

Bezpośrednie otoczenie terenu składowiska stanowią:

• od strony zachodniej – grunty orne i łąki przyległe bezpośrednio do granic składowiska,
• od strony północnej – podmokłe łąki oraz las,
• od strony wschodniej – droga Ścięgny – Kostrzyca, a za nią las,
• od strony południowej – droga Ścięgny – Kostrzyca, a za nią łąki, pastwiska oraz grunty orne.

Od powstania składowiska trwa jego ciągły rozwój oraz wzbogacanie się o nowe elementy prowadzące do poprawy możliwości kompleksowego zagospodarowania odpadów oraz co się z tym wiąże jakości środowiska naturalnego na terenie obsługiwanym przez zakład. W latach wcześniejszych zrealizowane zostały trzy etapy działań prowadzących do powstania Karkonoskiego Centrum Gospodarki Odpadami w jego dzisiejszej formie.

W ramach I etapu wybudowano i oddano do eksploatacji nową kwaterę składowania, która został przygotowana zgodnie z normami Unii Europejskiej, ponadto uporządkowano gospodarkę wodno–ściekową składowiska, wybudowano korzeniowo-glebową oczyszczalnię ścieków, wykonano pas zieleni i ogrodzono cały teren zakładu. Zamontowano również wagę samochodową, wykonano brodzik dezynfekcyjny oraz oddano do użytku zaplecze techniczno-socjalne złożone z budynku socjalno-biurowego oraz magazynów i garażu. Wyposażono składowisko w sieć punktów kontrolno-pomiarowych oddziaływania na środowisko, wybudowano drogi technologiczne, zakupiono kompaktor.

Równolegle prowadzone były prace rekultywacyjne, które polegały na uformowaniu wierzchowiny i skarp starej bryły odpadów, ułożeniu warstw rekultywacyjnych, przykryciu ją folią i geowłókniną, wykonaniu 4 studni odgazowujących oraz na budowie zbiornika na odcieki.

W II etapie projektu powstał Zakład Utylizacji Odpadów, w skład którego wchodzi:

• linia do segregowania odpadów zbieranych selektywnie,
• linia do segregowania odpadów komunalnych,
• kompostownia kontenerowa.

W latach 2009-2012 prowadzony był III etapie rozbudowy KCGO, który obejmował:

• budowę kwatery nr 3 i nr 4,
• budowę instalacji ujmowania i unieszkodliwiania gazu składowiskowego,
• rozbudowę zasobni odpadów zmieszanych,
• budowę trybuny sortowania odpadów po sicie bębnowej,
• wyposażenie sita w systemy odpylania powietrza,
• budowę instalacji elektronicznej wagi samochodowej w strefie wjazdowej Centrum,
• przebudowę sieci kanalizacyjnych.

W roku 2013 w Karkonoskie Centrum Gospodarki Odpadami zostało wyposażone w system biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w rękawach foliowych o przepustowości 12 000 Mg rocznie.

Rekultywacja starej hałdy na wysypisku odpadów w Ścięgnach – Kostrzycy stanowiła natomiast drugi etap powyższych działań. W latach 2002 – 2003 przeprowadzono natomiast prace prowadzące do budowy Karkonoskiego Centrum Gospodarki Odpadami. Obecnie wszystkie sektory łącznie mają pojemność  298,692 tys. m3. Docelowo, po wypełnieniu 4 sektorów powstanie jedna bryła składowiska, której centralna część stanowić będzie bryła starego, czasowo zamkniętego składowiska. W ramach prac  związanych z zagospodarowaniem składowiska uporządkowano i ukształtowano bryłę istniejącej hałdy odpadów. Uszczelniono jej wierzchowinę oraz skarpy boczne przy pomocy geomembrany PEHD, zabezpieczonej geowłókniną, piaskiem oraz warstwą rekultywacyjną, którą obsiano trawą.

Fot. Uszczelnienie kawater

Powstające w złożu starej hałdy odcieki i zanieczyszczone płytkie wody gruntowe ujmowane są ciągiem drenarskim ułożonym w podnóżu północnej skarpy, który włączony jest do wspólnego przewodu zbiorczego zbierającego odcieki z nowej i starej kwatery. Natomiast uszczelnienie obecnie użytkowanej kwatery wykonano jako dwuwarstwowe złoże z warstwy 0,5 m iłu i geomembrany PEHD w części podpoziomowej kwatery oraz z bentomatu i geomembrany PEHD grubości 2 mm w części nadpoziomowej. Na geomembranie ułożona została geowłóknina, a na niej warstwa mineralna stanowiąca ochronę geomembrany oraz warstwa filtracyjno - drenażowa dla odcieków. W nowej kwaterze składowiska, składającej się z części podpoziomowej oraz nadpoziomowej ułożone zostały dwa odrębne systemy drenażu odcieków. Są one włączone na zewnątrz kwatery do wspólnego przewodu zbiorczego odcieków, łączącego się z przewodem zbiorczym, zbierającego odcieki z nowej i starej kwatery. Tym przewodem mieszane odcieki doprowadzane są do pompowni odcieków, która przepompowuje je do zbiornika retencyjnego. W zbiorniku retencyjnym odcieków o pojemności 1700 m³ gromadzone są odcieki oraz inne zanieczyszczone wody (m.in. ścieki bytowe z węzła technologicznego). Zgromadzone w zbiorniku odcieki są podczyszczane poprzez napowietrzanie.

Fot. Napowietrzanie odcieków

Podczyszczone odcieki wykorzystywane są do nawadniania złoża odpadów, a ich nadmiar jest wywożony do oczyszczalni ścieków w Mysłakowicach. W ramach Karkonoskiego Systemu Wodociągów i Kanalizacji zbiornik odcieków będzie połączony siecią kanalizacji z oczyszczalnią w Mysłakowicach. Na terenie Centrum wybudowana została również oczyszczalnia glebowo-korzeniowa, która aktualnie stanowi rezerwowy zbiornik retencyjny odcieków w przypadku gdyby podstawowy zbiornik był pełny i nie mógł przyjąć odcieków. Taka sytuacja nie zdarzyła się dotychczas od czasu wybudowania zbiornika podstawowego.

W celu zapobieżenia napływowi czystych wód pod składowisko trwale obniżono poziom wód gruntowych układając drenaże pod nową kwaterą oraz na przedpolu starej kwatery, a także na wschód od składowiska. Drenaż czystych wód odprowadza je grawitacyjnie do rowu przepływającego wzdłuż północnej granicy składowiska. W roku 2011 zostały przygotowane dwa kolejne sektory 3 i 4 wraz z systemem drenażu odcieków, przebudową sieci kanalizacyjnych, budowę ujmowania i zagospodarowania gazu składowiskowego.

Składowisko posiada zatwierdzoną decyzją wojewody dolnośląskiego nr SR.III-6621-2/13-2/DŻ/2005 z dnia 14.12.2005 r. instrukcję eksploatacji. 

Fot. System ujmowania i zagospodarowania gazu składowiskowego

Wstępny rozdział strumienia odpadów

Pierwszym etapem unieszkodliwiania odpadów jest ich wstępny rozdział w miejscu wjazdu na teren zakładu. Każda partia odpadów jest ważona przy użyciu wagi samochodowej stanowiącej element infrastruktury składowiska. Wwóz odpadów w głąb zakładu jest poprzedzony identyfikacją rodzaju odpadów na bazie deklaracji przewoźnika oraz oględzin. W punkcie przyjęć jest określane miejsce rozładunku danej partii odpadów. Zależnie od rodzaju odpady są kierowane do różnych punktów 

RODZAJ ODPADU	MIEJSCE ROZŁADUNKU
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne	Zasobnia na odpady surowe
Stłuczka szklana z selektywnej zbiórki	Boks na stłuczkę szklaną
Makulatura	Magazyn przywozowy wewnątrz hali technologicznej
Tworzywa sztuczne z selektywnej zbiórki
Odpady wielkogabarytowe	Boks na odpady wielkogabarytowe
Odpady zidentyfikowane jako złom żelazny	Boks na złom
Odpady zielone	Magazyn biofrakcji
Odpady problemowe, ZSEiE	Magazyn małych ilości odpadów niebezpiecznych
Odpady inertne i inne	Misa składowiska odpadów

Odpady zmagazynowane jak powyżej podlegają odpowiednim dla nich procesom technologicznym. Punkt początkowy procesu dla odpadów zmieszanych stanowi zasobnia na odpady. 

Do zasobni kierowane są niesegregowane zmieszane odpady komunalne. Załadunek odpadów do sita realizowany jest przez przenośniki: kanałowy i wznoszący. Centralnym urządzeniem linii wydzielania biofrakcji jest sito bębnowe. Elementem roboczym sita są bębny o perforacji 0 - 80 mm. Odsiew (frakcja > 80 mm) z sita jest zrzucany z sita bezpośrednio na podest sortowniczy, gdzie są wybierane surowce wtórne: tworzywa sztuczne, metale, papier, szkło. Pozostała część odpadów tzw. balast jest transportowany przenośnikiem wznoszącym do prasy wysokiego zgniotu o sile zgniotu 50 Mg. Odpady są zgniatane i belowane, w postaci kostek o wadze 650-700 kg są wywożone na misę składowiska.

Przesiew stanowi frakcja 0 - 80 mm bogata w części organiczne. Frakcja ta jest transportowana z sita przy użyciu przenośnika wznoszącego do separatora ferromagnetyków wyposażonego w taśmę ze strefami: magnetyczną i obojętną.

Separator ustawiony nad przesypem przenośnika wydziela z tej frakcji złom żelazny. Wydzielony złom jest przenoszony do kontenera o pojemności 1,2 m3. Kontener ze złomem po napełnieniu jest wywożony do boksu na złom, gdzie jest gromadzony do czasu zorganizowania transportu większej ilości tego materiału. 

Kompostowanie

Wcześniej przygotowana biofrakcja jest składowana w magazynie biofrakcji do czasu załadunku do kontenera biokompostowni kontenerowej lub nowej biokompostowni tunelowej. Do kompostowania trafiają również odpady powstające w wyniku prac pielęgnacyjnych na terenach zielonych, które stanowią bardzo dobry surowiec do produkcji wysokiej jakości kompostu. W projektowanym układzie technologicznym odpady zielone są gromadzone w oddzielnym boksie - magazynie odpadów zielonych. Odpady te są okresowo rozdrabniane przy pomocy rozdrabniarki mobilnej. Tak przygotowany materiał może być stabilizowany w niezależnym kontenerze kompostowni kontenerowej oraz tunelowej lub dozowany jest jako materiał strukturalny do biofrakcji.

Celem zainstalowania kompostowni kontenerowej i tunelowej jest umożliwienie stosunkowo szybkiej tlenowej stabilizacji odpadów biologicznie rozkładalnych. Zastosowanie kompostowania w kompostowni umożliwia prowadzenie procesu w ustabilizowanych, optymalnych, nie uzależnionych od czynników zewnętrznych warunkach. Uzyskanie pełnowartościowego kompostu, nadającego się do wykorzystania w rolnictwie jest możliwe jedynie w przypadku kompostowania bioodpadów zbieranych selektywnie. Kompostowanie odpadów komunalnych (a raczej mechaniczno-bilogiczna przeróbka) zmniejsza masę odpadów i stabilizuje zawartą w nich substancję organiczną. Wyprodukowany "kompost" wykorzystywany jest do bieżącej rekultywacji składowiska.

 

Kompostownia kontenerowa oparta jest na module, który składa się z: 8 kontenerów roboczych o pojemność 25 m3 każdy, kontenera stacji dmuchaw - zawierający urządzenia stabilizujące proces takie jak dmuchawy powietrza, pompy wody itp., kontenera biofiltra - zapewniającego dezodoryzację gazów wylotowych, komputera sterującego procesem. Zainstalowany moduł bazowy został wykonany z rezerwą przestrzeni montażowej, co umożliwia ewentualną rozbudowę kompostowni o dodatkowy moduł roboczy bez konieczności dublowania modułu bazowego.

 

Kompostownia tunelowa to zamknięty system kompostowania w rękawach foliowych wykorzystujący rękaw z folii LDPE jako zamknięty reaktor, w którym przebiegają procesy biologicznego rozkładu materii organicznej w warunkach tlenowych. Potrzebny mikroorganizmom tlen dostarczany jest poprzez wymuszone napowietrzanie materiału kompostowanego. Materiał pozostaje w rękawach od początku, aż do zakończenia procesu. Nie wymaga przerzucania. W tym systemie można kompostować każdy materiał organiczny: odpady zielone, odpady biodegradowalne, osady ściekowe itd. Po zakończeniu procesu materiał może być dalej przechowywany w rękawach. Nie emituje nieprzyjemnych zapachów, nie wysycha, nie pyli, nie jest wypłukiwany. Do napełniania rękawów o średnicy 2,4m i długości do 60m wykorzystywana  jest prasa tłokowa o napędzie spalinowym.

 

Czas wstępnej stabilizacji tlenowej odpadów wynosi od 7 do 14 dni w każdym cyklu. Kompost wstępnie ustabilizowany tlenowo w kompostowni wymaga, przed wykorzystaniem jako materiał rekultywacyjny, około 8 - 12 tygodniowego dojrzewania w pryzmach. 

Linia technologiczna sortowania odpadów użytkowych

Na linię sortowniczą trafiają odpady pochodzące z selektywnej zbiórki (tworzywa sztuczne, makulatura, metal). Sortowanie surowców wtórnych wykonywane jest na bieżąco, tak, aby nie powodować przepełnienia boksów magazynów przywozowych. Odpady użytkowe dostarczane są na linię przy użyciu ładowarki kołowej. Zasobnię linii sortowniczej stanowi przenośnik kanałowy, który zrzuca odpady na przenośnik taśmowy wznoszący.

Fot. Przenośnik kanałowy oraz wiata zasobni

Urządzenie to przemieszcza surowce wtórne na poziom dwóch trybun sortowniczych i zrzuca na tzw. stół sortowniczy. Przenośnik sortowniczy przebiega przez środek trybuny sortowniczej. Pojedyncza trybuna sortownicza posiada 8 (4 × 2) stanowisk sortowniczych wyposażonych w 8 lejów zrzutowych do czterech niezależnych kontenerów. 

Fot. Jedna z kabin sortowniczych

W obszarze trybuny realizowane jest sortowanie ręczne, odpadów użytkowych. Odpady te sortowane są na frakcje "handlowe" (np. PET, PE, makulaturę, puszki stalowe i aluminiowe) zależnie od zapotrzebowania i rynku zbytu. Odpady wysegregowane zrzucane są do boksów poniżej trybuny. Odpady zgromadzone w boksach są okresowo przepychane na przenośnik wznoszący do prasy belującej w celu zagęszczenia i paczkowania. Balast przenoszony jest przez stół sortowniczy do zrzutni poza kabiną. Odpady balastowe są zrzucane do kontenera wielkogabarytowego. Kontener na balast jest opróżniany przy użyciu samozaładowczego samochodu hakowego na terenie misy składowiska.

Linia technologiczna prasowania i belowania odpadów 

Do węzła tego dostarczane są wysortowane odpady użytkowe. PET biały, niebieski, zielony, mix, chemia gospodarcza, papier. Dostarczanie materiału do prasowania odbywa się poprzez przepychanie odpadów zgromadzonych w kontenerach pod trybuną. Przenośnik pracuje w ruchu automatycznym z pełną synchronizacją z pracą prasy belującej. Urządzenie zrzuca odpady do leja zasypowego prasy. Prasa belująca realizuje zagęszczanie surowców wtórnych dwustopniowo poprzez zastosowanie tzw. wstępnego zgniotu. Urządzenie wyposażone jest w moduł zagęszczający oraz system paczkowania sprasowanych odpadów. Praca prasy jest automatyczna w oparciu o pomiar ilości wsadu.  

Fot. Linia technologiczna prasowania i belowania odpadów

Magazyn małych ilości odpadów problemowych

Magazyn małych ilości odpadów problemowych stanowią wielkogabarytowe, zamknięte kontenery o pojemności 20m³ każdy ustawione na betonowym placu, odgrodzonym od pozostałej części zakładu ogrodzeniem uniemożliwiającym dostęp osobom nieupoważnionym. W kontenerach tych gromadzony jest również jest zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, który każdy mieszkaniec gmin związkowych może zostawić nieodpłatnie. 

Fot. Magazyn małych ilości odpadów problemowych

Zasobnia

Tuż przy hali technologicznej zostały usytuowane magazyny zewnętrzne na odpady, które służą jako magazyny odpadów wydzielanych z ogólnego strumienia w poszczególnych fazach procesu unieszkodliwiania, takich jak: stłuczka szklana, odpady wielkogabarytowe czy złom. W jednym z tych magazynów składowana jest selektywnie zebrana stłuczka szklana, gdzie jest oczyszczana oraz rozdzielana na dwie frakcje: szkło bezbarwne i szkło mieszane. Stłuczka szklana jest w miarę możliwości odbierana przez odbiorców. Odpady wielkogabarytowe są magazynowane w jednym z boksów. Są one ręcznie rozbierane na frakcje użytkowe, problemowe i balast. Części nieużyteczne są wywożone na misę składowiska. Odpady użytkowe, wydzielone z wielkogabarytowych są przemieszczane do odpowiednich boksów. Odpady problemowe są krótkotrwale gromadzone w magazynie małych ilości odpadów niebezpiecznych.

Fot. Zewnętrzne magazyny na odpady wydzielone z ogólnego strumienia - zasobnia